Jak pokochać matmę i pozwolić dzieciom myśleć?

25 lutego 2013 roku w Centrum Karmelicka odbyło się spotkanie pt. „Jak pokochać matmę i pozwolić dzieciom myśleć?” zorganizowane w ramach projektu „doWIADÓWKI, czyli wszystko co chciałbyś wiedzieć o szkole, a boisz się zapytać”.

Celem spotkania było przełamanie powszechnego „analfabetyzmu matematycznego” i wspólne wypracowanie nowego podejścia do uczenia się matematyki w oparciu o doświadczenia uczniów, ich wiedzę pozaszkolną, wykorzystywanie prostych i zrozumiałych dla dzieci sytuacji życiowych oraz poprzez zachęcanie ich do robienia dziecięcych doświadczeń i eksperymentów matematycznych w oparciu o otaczającą je rzeczywistość.

Debatowało nad tym bardzo różnorodne gremium, złożone z dydaktyków, naukowców, nauczycieli- praktyków i rodziców. Prelegentami byli: prof. Wacław Zawadowski, honorowy prezes Stowarzyszenia Nauczycieli Matematyki, prof. UW Małgorzata Żytko z Wydziału Pedagogicznego UW i Małgorzata Zambrowska, nauczycielka matematyki i wiceprezes Stowarzyszenia „Rozwiń się”.

Szukaliśmy odpowiedzi na pytania: dlaczego uczniowie nie lubią matematyki i jak zmienić ten stan?

Prof. UW M. Żytko zaprezentowała wyniki badań umiejętności matematycznych uczniów klas III. Podtytuł prezentacji brzmiał: „dlaczego dzieci powielają schematy a nie myślą samodzielnie”. Badania wykazały, że:
• uczniowie wykazują biegłość w stosowaniu wyuczonych procedur liczenia- algorytmów, ale mają trudności z odejmowaniem i dzieleniem.
• mają też problem z poszukiwaniem własnych strategii liczenia i brak im zaradności matematycznej.
• w obliczu zadań nietypowych często się wycofują, albo próbują rozwiązywać je w sposób typowy (szukanie znanych wzorców).
• nie mają nawyku wspomagania swojego myślenia matematycznego konkretem- odwołaniem do rzeczywistości, konkretnego przedmiotu czy rysunku.
• nauczyciele zbyt szybko przechodzą do symbolu matematycznego, zaniedbując reprezentacje, modele, kontekst życia codziennego.
• dzieci czerpią sporo wiedzy matematycznej spoza szkoły i mają potencjał samodzielnego myślenia i badania problemów matematycznych- ale szkoła raczej z tego nie korzysta, tylko ćwiczy schematy.
Pani profesor odpowiadała też na pytanie uczestników spotkania – co powinniśmy robić, żeby rozwijać umiejętności matematyczne dzieci?

Pobierz materiał

Prof. W. Zawadowski szukał odpowiedzi na pytanie – jak zainteresować uczniów matematyką? Zwrócił uwagę, że w szkołach uczy się takiej matematyki, która jest dziś niepotrzebna, czyli rachowania, liczenia, które wykonują za nas kalkulatory. A ponieważ łatwo jest zniechęcić dzieci do matematyki, a trudno zachęcić, tym bardziej więc należy szukać ciekawych metod i unikać nudy. Każdy nauczyciel musi zainteresować tym, co ma najlepszego i co jest jego pasją. Patrzmy na efekty, jeżeli dzieci się nudzą, trzeba zmienić sposób uczenia. Powtarzanie czegoś w kółko i w ten sam sposób nie daje szansy na nauczenie. Matematyka to także pewien język – skomplikowany i trudny, ale opanowanie go daje możliwość rozwiązywania fascynujących problemów i porozumiewania się nim z innymi.

Małgorzata Zambrowska jest nauczycielem matematyki, którego pasją są gry planszowe i to właśnie było tematem jej wystąpienia. Gry kształcą myślenie logiczne, myślenie strategiczne, rozwijają umiejętność dodawania i inne umiejętności matematyczne, są też lekarstwem na brak samodzielności dzieci w myśleniu. Gdy dzieci grają na lekcji potrzebne są określone reguły, trzeba ich konsekwentnie przestrzegać, trzeba umieć przegrywać, a to są cenne umiejętności społeczne. Po rozważaniach ogólnych nastąpiła prezentacja gier z omówieniem umiejętności matematycznych, które ćwiczą.

W rundzie podsumowującej padały następujące stwierdzenia:
• matematyka powinna być kształceniem myślenia, a jest tylko treningiem stosowania wyuczonych algorytmów dlatego dzieci rezygnują z samodzielnego myślenia i uznają, że matematyka jest nudna i nie ma nic wspólnego z życiem
• wielkim błędem polskiej szkoły jest ustalanie jedynej słusznej drogi do rozwiązania problemu
• szkoła i rodzice powinni wypracować samodzielność dzieci i ich odpowiedzialność za prace domowe, jeżeli dziecko rozumie, to samo powinno odrobić pracę
• należy szukać drogi wyjścia z sytuacji kierowania każdym krokiem dzieci, gdyż one tego oczekują zarówno od nauczycieli jak i rodziców. Dzieci mogą przejąć odpowiedzialność za własny rozwój, jeżeli rodzice i nauczyciele będą do tego konsekwentnie dążyć
• rodzice powinni wymagać od szkoły wypełniania zadań, czyli nauczenia, a nie tylko nauczania i starać się wpływać na pracę złych, nieskutecznych nauczycieli
• najważniejszą sprawą jest zachęcanie dzieci do pytań. Pytania uczniów to sygnał dla nauczyciela, że musi poszukać innej metody pracy i ponownie wytłumaczyć coś, czego dzieci nie rozumieją
• szkoły są źle zorganizowane, nauczyciele nie mają w nich miejsca ani wyposażenia do pracy własnej i pracy indywidualnej z uczniem, nie da się też prowadzić nauczania na różnych poziomach, bo nie ma na to miejsca
• możemy sięgać po różne nowoczesne metody- np. starsi uczniowie mogą kręcić krótkie filmy matematyczne dla młodszych kolegów z czego skorzystają obie strony
• dr Marek Piotrowski z Wydziału Pedagogicznego UW relacjonował projekt Akademia Uczniowska, którego istotą jest nauczanie wzajemne uczniów. Zwracał też uwagę, że przy stawianiu ocen nauczyciele powinni oceniać postęp ucznia, a nie poziom, co z kolei wiąże się z koniecznością zmiany organizacji szkoły w kierunku uczenia na trzech poziomach

Ożywiona i długa dyskusja, która wywiązała się podczas spotkania pokazała, jak ważnym i trudnym problemem jest nauczanie matematyki – tym bardziej, że to właśnie w tym obszarze zapadają pierwsze decyzje dziecka – „to nie dla mnie, nie rozumiem tego, to jest za trudne i nudne, jestem za głupi, żeby to zrozumieć”- które w końcowym efekcie prowadzą wiele dzieci do rezygnacji z rozwoju intelektualnego w szkole. Niezwykle istotna jest też kwestia oceniania. Dziś pełni ono dość destruktywną rolę, dzieli uczniów na lepszych i gorszych, niszczy wiarę we własne możliwości i odbiera chęć do nauki. Jest też jedną z przyczyn nerwic szkolnych. Radą na to jest stosowanie oceniania kształtującego, które daje uczniom informacje o tym co umieją, czego nie umieją i pozwala im na zorientowanie się na jakim są etapie w drodze do zdobycia konkretnych umiejętności i wiedzy.

W ramach cyklu doWiadówki III odbyły się następujące warsztaty:
Grasz? gram – czyli jak rozwijać kompetencje logiczno-matematyczne z wykorzystaniem gier planszowych
Warsztaty poprowadziła Małgorzata Zambrowska – nauczycielka matematyki w szkole podstawowej i gimnazjum, współzałożycielka Stowarzyszenia „ROZWIŃ SIĘ” Edukacja, Kultura, Sport, członek Pracowni Matematyki w Instytucie Badań Edukacyjnych.
Celem warsztatów było zademonstrowanie zalet grania w gry planszowe, które rozwijają inteligencję logiczno- matematyczną, spostrzegawczość, uwagę i koncentrację, a także wiele bezcennych umiejętności społecznych.
Warsztaty adresowane były do nauczycieli i rodziców z dziećmi.

Pobierz prezentację

Matematyka z kalkulatorem w ręku (co docelowo powinno wiedzieć i umieć dziecko kończąc gimnazjum?)
Warsztaty poprowadziło dwoje wybitnych dydaktyków: prof. dr hab. Wacław Zawadowski i Małgorzata Lesisz.
Celem spotkania było pokazanie jak łączyć matematykę z realnym życiem, żeby była łatwiejsza i przydatna oraz zdefiniowanie kompetencji jakie powinny nabyć dzieci po ukończeniu szkoły podstawowej i gimnazjum.
Warsztaty przeznaczone były dla rodziców z dziećmi oraz nauczycieli.

Khan Academy – czyli „odwrócona szkoła” filmowa edukacja matematyczna, astronomiczna i przyrodnicza – obejrzysz, posłuchasz, zrozumiesz, zainteresujesz się!, jeśli zapomniałeś, zobacz jeszcze raz…
Warsztaty poprowadził znany polski fizyk i astronom, wielki popularyzator idei otwartej nauki – prof. Lech Mankiewicz, Dyrektor Centrum Fizyki Teoretycznej PAN.
Celem spotkania było pokazanie jak, w oparciu o zasoby Internetu, samodzielnie rozwijać swoje pasje naukowe oraz jak uzupełniać i poszerzać wiedzę korzystając z ciekawych, międzynarodowych programów.
Warsztaty były adresowane do rodziców z dziećmi oraz nauczycieli.

Mali matematycy – czyli jak rozwijać u pięciolatków zdolności matematyczne
Warsztaty poprowadziła Margaryta Orzechowska, nauczycielka edukacji wczesnoszkolnej i matematyki w klasach 4- 6 w Szkole Podstawowej nr 92 w Warszawie.
Celem spotkania było pokazanie jak można rozwijać zdolności i zainteresowania matematyczne dzieci w przedszkolu i jak bardzo to sprzyja szybkiemu rozwojowi umysłowemu.
Warsztaty przeznaczone były dla studentów, nauczycieli i rodziców dzieci w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym.

Materiał opracowała Alina Idzikowska