Udany start szkolny – 6-latek w pierwszej klasie – konferencja ekspercka

14 maja 2014r. w Warszawie odbyła się zorganizowana przez Ośrodek Doskonalenia i Kształcenia Ustawicznego „Partner” konferencja ekspercka pt. „Udany start szkolny – 6-latek w pierwszej klasie”. Spotkanie, które patronatem objęła Minister Edukacji Narodowej, odbyło się w siedzibie Polskiej Akademii Nauk w Warszawie.

Celem debaty była wymiana opinii i doświadczeń oraz dyskusja przedstawicieli środowiska oświatowego na temat gotowości szkolnej sześciolatków, a także tworzenia optymalnych warunków do ich rozwoju w szkolnym środowisku.

Jak przygotować sześciolatka do rozpoczęcia szkolnej edukacji? Jakie wyzwania stoją przed jego nauczycielami, rodzicami i najbliższym otoczeniem dziecka i jak im sprostać? W jaki sposób obecność sześciolatków w szkole wzbogaca szkolną społeczność? – na te i inne pytania odpowiedzi szukali nauczyciele z wiodących placówek przedszkolnych i szkolnych, eksperci i akademicy z uczelni, specjaliści edukacji wczesnoszkolnej.

Głos społeczności rodziców prezentowała Elżbieta Piotrowska – Gromniak prezes Stowarzyszenia Rodzice w Edukacji, podkreślając jak ważne dla rozwoju dziecka w pierwszym roku w szkole jest ścisła współpraca nauczycieli z rodzicami w celu wypracowania spójnych działań wychowawczych i edukacyjnych szkoły i domu. Taka współpraca przekłada się na sukcesy szkolne dziecka, poczucie bezpieczeństwa i buduje radość uczenia się i chęć poznawania świata.

Zachęcam nauczycieli, aby zapomnieli o tym, że lekcje mają trwać 45 minut. Dajmy dzieciom więcej wolności, dostosowujmy tempo i metody pracy do ich możliwości i potrzeb – apelowała minister edukacji narodowej Joanna Kluzik-Rostkowska w wystąpieniu otwierającym konferencję.

Odnosząc się do pytania, czy polska szkoła jest przygotowana na przyjęcie sześciolatków, minister Kluzik-Rostkowska powiedziała: Stworzyliśmy na stronie internetowej MEN mapę szkół i poprosiliśmy rady rodziców, nauczycieli i dyrektorów placówek o wypełnianie ankiet dotyczących stanu ich przygotowania. Wyniki pokazały, że tylko siedem na tysiąc szkół podstawowych ma jeszcze sporo do zrobienia. Przede wszystkim chcielibyśmy skupić się teraz na nich – dodała minister edukacji.

Podczas konferencji rektor Wyższej Szkoły Nauk Społecznych PEDAGOGIUM – profesor Marek Konopczyński przedstawił raport z ogólnopolskich badań „6-latki w szkołach w percepcji rodziców i nauczycieli”. Wynika z niego, że zdecydowana większość rodziców jest zadowolona z decyzji o rozpoczęciu edukacji swoich dzieci w wieku sześciu lat – mówił prof. Konopczyński.

Warto dodać, że są to te same badania, których pilotaż rok temu wywołał dyskusję, stając się argumentem przeciwników obniżenia edukacji szkolnej sześciolatków. Okazało się, że ostateczny wynik badania potwierdził tezę o słuszności obniżenia wieku obowiązku szkolnego i coraz lepszym przygotowaniu szkół. Profesor Konopczyński apelował podczas konferencji, aby przy ocenie każdego zjawiska oraz przy planowaniu założeń reform brać pod uwagę wyniki reprezentatywnych badań. Raport z badania dostępny jest na stronie uczelni.

Profesor Irena Adamek z Akademii Techniczno-Humanistycznej w Bielsku-Białej podkreślała, że nauczyciele nie powinni wymuszać na uczniach rozwijania się w jednym tempie, ale powinni stwarzać im warunki do indywidualnego rozwoju. Dziecko chce się uczyć, ale czasem mówi, że nie chce, dlatego, że czegoś nie rozumie. Nie ma nic gorszego dla mózgu dziecka niż polecenia: siedź cicho, nie ruszaj się, nie przeszkadzaj – mówiła prof. Adamek. Szkoła powinna wykorzystywać naturalny dziecięcy potencjał i chęć do poznawania świata i zdobywania wiedzy; zaspokajać indywidualne potrzeby dziecka. Im wcześniej dziecko idzie do szkoły, tym wcześniej te cechy wykorzystuje – dodała.

Zwracając się do nauczycieli, podkreśliła, że dzieci muszą mieć przekonanie o tym, że to, czego się uczą, ma związek z prawdziwym życiem. Abstrakty nie odnoszące się do rzeczywistości są przez dzieci słabo przyswajane.

Profesor Małgorzata Żytko z Uniwersytetu Warszawskiego podkreślała w swoim wystąpieniu, jak ważne jest wsparcie rodziców w procesie edukacji dziecka. – Należy je zachęcać, włączać w uczestniczenie w życiu szkoły i nauce dziecka. Wsparcie potrzebne jest szczególnie na etapie przechodzenia dziecka z przedszkola do szkoły – mówiła prof. Żytko.

Podkreślała również wagę rozwijania i wspierania postaw, które budują samodzielność dziecka i świadomość jego działania. Przestrzegała przed wyręczaniem dzieci w realizowaniu różnych zadań. Należy stwarzać jedynie warunki do tego, aby dziecko się rozwijało.

Profesor Halina Sowińska z Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu zwróciła uwagę na wyniki przeprowadzonych w ostatnich latach badań, które dowodzą, że we wczesnym dzieciństwie dokonują się najbardziej intensywne zmiany w mózgu dziecka. W 2.-3. roku życia człowieka tworzy się najwięcej połączeń nerwowych. Podstawowe struktury odpowiedzialne za myślenie logiczne i matematyczne kształtują się natomiast w okresie 3-6 lat. Ogromne znaczenie ma wobec tego fakt, aby wytworzone struktury mózgowe dziecka zostały odpowiednio wykorzystane i wspierane na etapie jego wczesnego rozwoju – mówiła profesor Sowińska.

Podkreślała, że w okresie wczesnoszkolnym dziecka zagęszcza się również sieć powiązań społecznych, pojawiają się nowe wzorce więzi interpersonalnych (m.in. w środowisku rówieśniczym), zwiększa się wrażliwość dziecka na bodźce, potencjał uczenia się nowych zachowań społecznych. Dziecko uzyskuje także coraz większą samodzielność. Zmiany związane ze startem szkolnym są więc ogromne. Wzorce, zachowania i postawy, których dziecko uczy się w tym czasie, rzutują często na całe jego przyszłe życie – edukacyjne i zawodowe. W okresie dorosłości odtwarza się często role, w które dziecko się wciela. Z tego powodu ważne jest, aby od najmłodszych lat pomagać dzieciom budować relacje rówieśnicze i wspierać ich rozumienie świata poprzez własne doświadczenia i eksplorację. Należy wyzwalać naturalną ciekawość dziecka, pozwalać mu na uczenie się wzajemne w grupie, zbiorowe działanie i współdziałanie. Ważny jest w tym czasie bliski kontakt nauczyciela z dzieckiem, który powinien stale monitorować postępy dziecka i uwzględniać w indywidualnej pracy z nim jego mocne strony.

 Materiały i filmy z konferencji były dostępne na stronie MEN.